Verzetsman Johannes Willebrordus Pel

Johannes werd geboren op 7 november 1895 te Hilversum. Hij had een eigen drukkerij en dreef een winkel in boeken en kantoorbenodigdheden genaamd Pel’s Electrische drukkerij en boekhandel aan de Veerstraat 16 in Hilversum. Ook had Pel een eigen krant genaamd de Noord en Oost.

In 1943 werd Pel benaderd door het verzet. Hij was namelijk in bezit van de perfecte pers om verzetskrantjes te maken. Johannes stemde toe en hij ging de “Trouw” drukken. Een lastig proces omdat hij bonnen nodig had om aan het benodigde papier te komen. En zoveel papier aanschaffen zou direct opvallen bij de Duitsers. Om dit te maskeren drukte hij zijn eigen krant er zoveel mogelijk bij. Ook mocht Pel zijn medewerkers niks laten weten. ’s Nachts drukte hij alles zelf. En de kranten werden opgehaald door twee mannen met de schuilnamen Wout en Jaap.

Naast het bonnen probleem was er nog een ander gevaar. Namelijk de toenemende verstrengeling van Trouw met de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers, de L.O. Zodra mensen daar werden opgepakt, liepen de mensen van de illegale pers ook steeds meer gevaar. En uiteindelijk ging het dan ook verkeerd.

Wout werd opgepakt. En daarna vele anderen die deel uitmaakten van de verzetsgroep die Trouw uitgaf.

Het is onbekend wie Pel verraden heeft. Maar op maandag 20 maart stond de Sicherheitsdienst - twee Duitsers en twee Nederlanders - in zijn winkel.

Trees, de dochter van Johannes vertelde later: “Mijn tante stuurde me naar de groenteboer om aardappelen te halen. Ik kwam terug en stapte de winkel in. Er stond een klant in een grijze broek en een blauw jasje. Vreemd genoeg stond hij op zijn gemak zijn boterhammen op te eten. Ik liep door naar de keuken en vond daar mijn zus Fie in tranen. Op de trap kwam ik nog twee vreemde mannen tegen. Fie ging ook naar boven en begon te schelden dat het geen stijl was om zomaar iemand van huis te halen en hoe het nu verder moest met ons. Mijn vader was rustig bezig wat spullen in een koffer te doen en een van de mannen schreeuwde naar mijn zus dat ze voor haar uitlatingen ‘de kogel zou kunnen krijgen’. Toen kwam mijn vader de trap af, kuste ons en zei dat hij gauw weer terug zou komen. Mijn zus Riet hoorde het nieuws pas toen ze uit school kwam.”

Een andere bron beweert dat de overval zo snel ging dat Fie het waarschuwingsbelletje in de gang niet meer kon indrukken. Ook zou Pel bij zijn vertrek zijn kinderen nog snel driehonderd gulden in handen hebben gestopt.

Buurmeisje Betty Kuijper schrijft in haar memoires: “De Duitsers hebben de hele dag alles in de drukkerij en het huis doorzocht. Fie gooide in paniek een stapeltje illegale krantjes uit het raam naar de buren.” Moeder Kuijper raapte die krantjes weer vliegensvlug op. Pas tegen de avond was het onderzoek afgerond en moest Pel mee.

Op 16 oktober 1944 kwam Pel aan in concentratiekamp Neuengamme waar hij op 13 maart 1945 is overleden.