Rob Korpershoek was pas 14 jaar oud toen hij de Duitse troepen Hilversum zag binnenmarcheren. Dit moment markeerde het begin van vijf jaar actief verzet door de jonge HBS-leerling. Samen met medeleerlingen en vrienden drukte hij illegale kranten, onderhield hij contacten met andere verzetsgroepen en maakte hij anti-Duitse spotprenten, steeds met gevaar voor eigen leven. In 1944 publiceerde hij het verzetsboekje Oorlog met de tekenpen! met een selectie van zijn karikaturen. Het boekje bevat 12 pagina’s met karikaturen. In dit artikel lichten we elke karikatuur afzonderlijk toe.
Voorkant ''Oorlog met de Tekenpen!'' door Rob Korpershoek, 1944. Collectie Hilversum in de Oorlog
Winston Leonard Spencer Churchill.
Rob Korpershoek tekende Winston Churchill voor zijn 70ste verjaardag. In zijn mond heeft de Engelse premier de iconische sigaar.
Winston Leonard Spencer Churchill, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Nog niet veel veranderd...
Germaan (van 1944 voor Chr.) tegen Germaan (van 1944 na Chr.): ''Nog niet veel veranderd, zie ik, ons oude kledingstuk nog in eere''
Het oog van de oer-Germaan is gericht op het Duitse eikenloof op de borst van de militair. Een eikenloof (Eichenlaub) was een van de hoogste onderscheidingen die te behalen was in het Duitse leger. Deze werd boven het Ridderkruis gedragen.
Nog niet veel veranderd..., Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
DE NIEUWE UNIFORM.
"Ik heb mijn besluit genomen, als de invasie komt zal ik onder alle omstandigheden te Utrecht zijn. Vanochtend heb ik een nieuwe uniform gekregen, die van vrijwillig soldaat bij de Duitse weermacht. Die uniform zal ik aantrekken, zodra de invasie hier komt.’’ (Uit de rede van Mussert in het concertgebouw op 10 juni 1944.)
Ha, de Nederlandse leider
(volgens Deutsches Reichspatent),
onze quasi-volks bevrijder,
heeft nog eenmaal kleur bekend!
Als de driekleur weer zal rijzen,
wapperen in elke straat,
dan zal hij zijn trouw bewijzen
in het pak van Duits soldaat.
Als wij straks de nieuwe dag zien
en de koningin komt thuis,
als wij weer de eigen vlag zien
en niet meer het hakenkruis,
als wij weer onszelf regeren,
baas zijn in de eigen staat,
dan wil Mussert exerceren
in het pak van Duits soldaat.
Tegen bolsjewieken vechten
was altijd de schoonste strijd,
maar alleen voor Mussert 's knechten,
zèlf had hij daarvoor geen tijd.
Maar nu onze jongens komen,
nu is Anton ook paraat
en hij steekt zich zonder schromen
in het pak van Duits soldaat.
In de allerzwaarste uren
(sprak de leider), blijf ik hier.
Zoek mij niet in boerenschuren,
zoek mij in het hoofdkwartier!
Daar, omringd van mijn trawanten,
tot den laatsten kameraad,
hang ik aan de rok van tante in het pak van Duits soldaat.
Leidertje, nu komt het kwaadste:
wie de wind zaait, oogst de storm.
Steek gerust je in je laatste
operette – Uniform......
Dacht jij van den mof te ontvangen
leiderschap voor landverraad?
Strakjes zullen wij je hangen
in het pak van een Duits soldaat!
Gedicht van een onbekenden dichter.
De Nieuwe uniform, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Bij het gedicht is een karikatuur te zien van NSB-leider Anton Mussert in Duits uniform. Daaronder staat de tekst: "Moet ik?! Nee, gij hoeft niet, maar FLINKE kerels strijden aan het Ondergrondse Front." Met deze onderste karikatuur zet Korpershoek de propagandacampagne van de Nederlandse SS, "Flinke kerels voor...", op zijn kop.
Elastische Verdediging
Op deze karikatuur is het verlies van het Duitse Rijk afgebeeld. Terwijl de Duitse troepen op de vlucht slaan, wordt Hitler verslagen door Churchill, Roosevelt en Stalin.
Elastische Verdediging, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
20 Juli 1944: De lont is aangestoken
Op 20 juli 1944 vond een aanslag op Adolf Hitler plaats, uitgevoerd door enkele Duitse generaals in zijn hoofdkwartier, de Wolfsschanze. Onder de codenaam Operation Walküre (Valkyrie) leidde kolonel graaf Claus von Stauffenberg de coup. De aanslag mislukte: vier Duitse bevelhebbers kwamen om, maar Hitler overleefde. Als represaille gaf Hitler opdracht om 5.000 militairen te executeren. Veldmaarschalk Erwin Rommel, die in verband werd gebracht met von Stauffenberg, werd gedwongen zelfmoord te plegen.
Deze karikatuur verwijst naar de aanslag op 20 juli 1944.
20 Juli 1944: De lont is aangestoken, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Het nieuwste snufje van de Duitse wapenindustrie aan de geheimhouding ontrukt!!!
De Distancieeringstank "Hase''. Warschau, 9 juli 1944. (sic).
Het is den Poolsen agent van onze SIC (Secret Information Corps) gelukt een tele-momentopname te maken van dit nieuwe, ingenieuze product van de Duitse uitvindersgeest, toen dit in actie was bij Wilna. Tot onze voldoening kunnen wij deze foto hierboven reproduceren. Dit nieuwe model tank (dat nu ook in Noord-Frankrijk en België gesignaleerd is – Red.) is uitgerust met een speciale distantie een grote sirene laat loeien, zodra er zich een Tommie of een Bolsjewiek vertoont op minder dan 10 KM afstand. Verder is de ‘’Hase’’ voorzien van een bijzondere inrichting ter afgrendeling van vijandelijke penetraties, bestaande uit een bordje ‘’Verboden Toegang, Art. 461 Str. W.B.’’, waarvoor ons land 90% van de hier aanwezige bordjes zal moeten leveren. (Lever het uwe niet in!!!) De tank kan op twee versnellingen rijden, en wel op de 1e en 2e versnelling achteruit, en kan een maximale snelheid ontwikkelen van 76 KM/U achteruit, met den vijand voor zich. (Een snellere uitvoering ‘’Der Vogel Strauss’’ genaamd, bevindt zich nog in het proefstadium; zodra er een vijandelijk vliegtuig nadert, steekt deze automatisch zijn periscoop in de grond.)
De motor loopt op lachgas, dat ontstaat als de bevolking der bezette gebieden de Duitsers ziet distantiëren, en daarom gaat lachen. Het gas wordt dan opgezogen door een grote stofzuiger, die zich op de plaats bevindt van het kanon, en wordt verzameld in een soort ballon boven op de tank. Als deze balloon leeg is, steekt de Kommandant eenvoudig de stekker in het dichtstbijzijnde stopcontact, de stofzuiger zuigt de ballon vol, en de tank gaat weer distantiëren. Men zij dus gewaarschuwd: Lach niet, als de Duitsers aan het distantiëren zijn!!!
De Distancieeringstank ‘’Hase’’’Warschau, 9 juli 1944, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Als ik Sinterklaas was... 5 december 1944
Karikatuur van Sinterklaas die de diverse kopstukken cadeautjes geeft. Het Sinterklaas-personage is Rob Korpershoek zelf, met een tekenpen in plaats van een staf.
- Anton Mussert hangt aan de strop
- Adolf Hitler, Benito Mussolini en Hermann Göring zitten in de zak voor stoute kinderen
- Joseph Goebbels krijgt de roe van zwarte piet
- Winston Churchill krijgt een dikke sigaar
- Eelco van Kleffens krijgt een stuk van Duitsland
- Pieter Sjoerds Gerbrandy krijgt een doosje Wybert-dropjes
Zwijg! De S.D. heeft overal oren!, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Naar Oostland willen wij rijden, naar Oostland willen wij gaan, en komen er geen beet're tijden, dan gaan wij naar de maan...
Met Dolle Dinsdag sloegen talloze NSB'ers op de vlucht. Op deze karikatuur is Mussert te zien met een oudere vrouw, vermoedelijk zijn eigen vrouw (én tante). Ze zijn onderweg naar Duitsland, rijdend op een houten paard met het hoofd van Hitler, terwijl op de achtergrond verval en chaos zichtbaar zijn. "Naar Oostland willen wij rijden" is een lied van de Nederlandse SS dat vaak werd gezongen door NSB'ers.
Galgenhumor van een onderduiker
Anno 2000
''Personalausweis, Bitte!''
''Aaaah! Sie sind Student! Untertaucher!!! Kommen sie mal mitt!!''
Nevenstaande tekening, werd nog voor de geallieerde zomeroffensieven, vervaardigd door een ondergedoken student, dien het wachten wat te lang duurde, doch is niet bedoeld als defaitische propaganda.
Wat rijd dat oude vehikel van Pieterse hard tegenwoordig!!
Ja, hij heeft er nieuwe banden op laten zetten: Vóór Duitse, Achter Russische, en nu is dat ding niet meer te houden!
Galgenhumor van een onderduiker, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Als ik Sinterklaas was..., Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Zwijg! De S.D. heeft overal oren!
Met deze karikatuur wilde Korpershoek laten zien dat het gevaarlijk is om te veel te zeggen tegen de bezetter.
'Grüne Polizei: Ach so, ich sehe, sie sind student!
Ondergedoken Student: Precies, mein lieber herr, ik studeer zoals u ziet voor hulp in de huishouding!'
Naar Oostland willen wij rijden!, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Marionettentheater in Nederland
Tot slot een karikatuur van Anton Mussert die bespeeld wordt door de Reichskommissar der Besetzten Gebieten in den Niederlanden Arthur Seyss-Inquart.
Marionettentheater in Nederland, Rob Korpershoek. Collectie Hilversum in de Oorlog
Reactie plaatsen
Reacties